Bałkany Zachodnie: region niewykorzystanego potencjału

Od 3 do 5 lipca, w trakcie polskiego przewodnictwa w tzw. Procesie Berlińskim, odbywał się Szczyt Bałkanów Zachodnich. Polska prezydencja koncentruje się na gospodarce i budowaniu relacji biznesowych między uczestnikami Procesu. Z kolei tegoroczna edycja Szczytu jest pierwszą, której elementem będzie otwarte dla przedsiębiorców Forum Biznesowe. Jego organizację zainicjowały Polska Agencja Inwestycji i Handlu oraz Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii. Zainteresowanie Szczytem wśród przedsiębiorców jest duże - wydarzeniu weźmie udział ok. 300 europejskich firm, izb handlowych i agencji promujących inwestycje. To duża szansa na ekonomiczne zbliżenie Unii Europejskiej z  regionem Bałkanów Zachodnich, którego atrakcyjność biznesowa rośnie.
 
Bałkany Zachodnie tworzy sześć państw: Czarnogóra, Serbia, Macedonia Północna, Albania, Bośnia i Hercegowina, Kosowo. Każde z nich w ciągu ostatnich ośmiu lat odnotowało blisko 15% wzrost gospodarczy, a niektórym udało się  ten wynik nawet podwoić. Region charakteryzuje aktywna polityka fiskalna i intensywne wdrażanie strategicznych reform, które służą m.in. zwiększeniu poziomu wolności gospodarczej i atrakcyjności inwestycyjnej.
Gospodarki Bałkanów Zachodnich mają wiele punktów wspólnych. Ze względu na niepokoje lat 90. proces transformacji był burzliwy i długotrwały. Wiele z tych państw musiało skoncentrować się na pozyskaniu kapitału i innych zasobów z zagranicy, zachęcając do powrotu do kraju przedsiębiorczych rodaków. W konsekwencji większość z nich wypracowała atrakcyjne systemy wsparcia inwestycji, dzięki którym, na przykład Macedonia Północna plasuje się w pierwszej 10. najbardziej otwartych na biznes państw świata – zauważa Piotr Pomian-Kruszyński, Dyrektor Obszaru Ekspansji Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu.Oprócz pro-inwestycyjnej polityki gospodarczej, każde z sześciu państw Bałkanów Zachodnich specjalizuje się w - nierzadko nieoczywistych - branżach. Bośnia i Hercegowina postawiła na rozwój energetyki wodnej (większość eksportuje), a Kosowo – wsparcie przedsiębiorczości i startupów. Z kolei Serbia zgłasza ogromny popyt na nowoczesną aparaturę medyczną, a rozkwit przeżywa sektor telekomunikacyjny, który odpowiada za 6% PKB kraju.
 
W 2000 r. UE przyznała wszystkim państwom regionu preferencje handlowe, które pozwalają niemal całemu eksportowi trafiać na terytorium UE bez opłat celnych i ograniczeń ilościowych. Jedynie cukier, wino, młoda wołowina i niektóre produkty rybołówstwa trafiają na wspólny rynek w ramach preferencyjnych kontyngentów taryfowych. Dla Bałkanów Zachodnich UE jest wiodącym partnerem handlowym, odpowiadając za ponad 70% obrotów handlowych. Polska notuje z regionem dodatnie saldo w wymianie, której wartość sięgnęła w 2018 r. 2 mld euro.
 

zdj. Dyrektor Obszaru Eksportu PAIH, Piotr Pomian-Kruszyński

–  Handel zagraniczny odgrywa jedną z kluczowych ról w wysiłkach UE na rzecz stabilności i rozwoju gospodarczego Bałkanów Zachodnich. W ciągu ostatnich 10 lat region zwiększył eksport do Wspólnoty o 130%. Jeśli chodzi o handel z Polską, to naszym największym partnerem z tego grona jest Serbia, tylko z nią notujemy też obroty przekraczające miliard euro – wskazuje Piotr Pomian-Kruszyński.
 
Poznańskie Forum Biznesowe miało być platformą do wzmocnienia i znalezienia nowych ścieżek współpracy między uczestnikami Procesu Berlińskiego. Jest to temat szczególnie aktualny w świetle zbliżającego się Brexitu, oraz rosnących nastrojów eurosceptycznych wewnątrz samej Unii.
 
Jako organizatorzy komponentu gospodarczego Szczytu chcieliśmy zwrócić uwagę europejskim przedsiębiorcom, że potencjał relacji gospodarczych z państwami Bałkanów Zachodnich jest w wielu obszarach niezagospodarowany, a przy okazji obalić wiele mitów na temat regionu. Dlatego też zapraszamy wszystkie polskie firmy zainteresowane nawiązaniem relacji handlowych na Bałkanach do kontaktu z PAIH – wskazuje Piotr Pomian-Kruszyński z PAIH.
Forum odbyło się drugiego dnia Szczytu (4 lipca) i skupiło się na trzech sektorach:

• energetycznym: energia odnawialna, wytwarzanie i dystrybucja energii konwencjonalnej, zarządzanie i ochrona sieci, sektor budowlany w energetyce;
• cyfrowym: m.in. startupy, IT i ICT, usługi cyfrowe, sztuczna inteligencja, automatyzacja, Przemysł 4.0., e-administracja i GovTech, zarządzanie danymi i ich analiza, rozwój infrastruktury cyfrowej i umiejętności;
• żywność i agrotechnika: rolnictwo, przetwórstwo spożywcze, produkcja, maszyny rolnicze, rozwój usług na obszarach wiejskich.

– Administracja publiczna i biznes, Bałkany Zachodnie i UE muszą ze sobą współpracować. Przed Bałkanami Zachodnimi podobne wyzwania jakie mamy za sobą w Polsce, dlatego polski głos jest tak potrzebny w Proces Berliński. Chcemy się dzielić swoimi doświadczeniami – powiedziała podczas otwarcia Forum Biznesowego minister przedsiębiorczości i technologii Jadwiga Emilewicz.

– Chciałabym serdecznie podziękować PAIH za zorganizowanie Forum z udziałem aż 300 przedstawicieli biznesu reprezentujących partnerów Procesu Berlińskiego. To pierwsze takie wydarzenie w historii procesu – powiedziała podczas konferencji prasowej podsumowującej Forum minister Jadwiga Emilewicz.

***

Proces Berliński zainicjowały Niemcy i łączy członków UE (Austria, Bułgaria, Chorwacja, Francja, Grecja, Niemcy, Polska, Słowenia, Wielka Brytania, Włochy) oraz  Bałkany Zachodnie (Czarnogóra, Serbia, Macedonia Północna, Albania, Bośnia i Hercegowina, Kosowo). Jego celem  jest lepsza integracja Bałkanów Zachodnich z gospodarkami UE oraz wzmocnienie kluczowych elementów współpracy regionalnej – poprzez liberalizację obrotów handlowych i ułatwienie przepływu osób, integrację cyfrową i energetyczną.

Galeria zdjęć: