ABC Eksportu Incoterms® 2020

Incoterms^® to wytyczne stosowane przy międzynarodowych transakcjach. Incoterms^® 2020 są najnowszą wersją podziału kosztów, ryzyka i odpowiedzialności podczas transportu dla przedsiębiorców i przewoźników. Określają one warunki transportu, a także moment sprzedaży i przeniesienia odpowiedzialności ze sprzedającego na kupującego.

Incoterms^® 2020

Stosowanie Incoterms^® jest szeroko przyjęte na całym świecie. Zasady umożliwiają łatwe i logiczne przedstawienie procesu transportu i sprzedaży, dzieląc koszty, ryzyka oraz odpowiedzialność pomiędzy nabywcę i sprzedawcę, a także odzwierciedlając rodzaj uzgodnionego transportu oraz miejsce dostawy i odbioru. Pomagają w dokumentacji oraz ewentualnych roszczeniach prawnych (np. przy zniszczeniu towaru), rozwiewając wątpliwości dotyczące momentu sprzedaży oraz momentu przeniesienia praw własności towaru.

Stosowanie Incoterms^® nie jest prawnie wymagane, aczkolwiek wysoce zalecane. Ze stosowania zasad wyłączeni są spedytorzy oraz przedsiębiorstwa zajmujące się transportem. Należy pamiętać, że Incoterms^® nie mogą unieważniać żadnych obowiązków i praw - są jedynie częścią całej umowy eksportowej. Cena, sposób płatności, przeniesienie własności, naruszenie umowy i odpowiedzialność za produkt - to kwestie, które należy uwzględnić w umowie sprzedaży. Pierwszeństwo nad Incoterms^® zawsze będą miały lokalne lub międzynarodowe normy prawne.

Rodzaje Incoterms^®

Poniżej przedstawiamy listę 11 reguł Incoterms w ramach 4 grup, istotnie różniących się między sobą pod względem podziału ryzyka i odpowiedzialności.

EXW
Ex-works (od zakładu)

W ramach EXW sprzedawca jest odpowiedzialny za udostępnienie towaru na swoim terenie. Strony mogą również uzgodnić miejsce przekazania towaru. W momencie przekazania towaru z uzgodnionego miejsca, kupujący staje się właścicielem towaru; ponosi odpowiedzialność i dalsze koszty. EXW jest najbardziej korzystnym wariantem Incoterms 2020 dla sprzedawcy, nie ma on obowiązku załadunku towaru ani pokrycia kosztów transportu po tym, gdy towar zostanie udostępniony we wskazanym punkcie.

FCA
Free Carrier (pierwszy przewoźnik)

W przypadku FCA, sprzedawca jest odpowiedzialny za dostarczenie towarów do wyznaczonego miejsca i załadowania na transport kupującego. Następnie sprzedawca organizuje wysyłkę, w tym odprawę eksportową i spełnia wymogi bezpieczeństwa. Ryzyko jest transferowane na kupującego po załadowaniu towarów. W związku z tym, za wszelkie uszkodzenia produktów na pokładzie statku odpowiada kupujący, pokrywa on również koszty transportu, opłaty za list przewozowy oraz ubezpieczenie; a także koszty rozładunku i transportu do miejsca docelowego.

FCA to termin, który został najbardziej zmieniony zgodnie z regułami Incoterms 2020. Wcześniej korzystanie z pośrednika transportowego oznaczało, że sprzedawca nie był w stanie uzyskać listu przewozowego z konosamentem. Powodem było to, że nie przedstawił towaru bezpośrednio przewoźnikowi międzynarodowemu. Bez listu przewozowego bank dokonujący transakcji nie autoryzowałby płatności na rzecz sprzedającego. Zgodnie z nowymi Incoterms 2020, FCA rozwiązuje ten problem. Kupujący powinien polecić przewoźnikowi wystawienie listu przewozowego z adnotacją na pokładzie dla sprzedawcy. Strony określają to oznaczenie w umowie sprzedaży.

FAS
Free alongside ship (od portu macierzystego)

Sprzedający ponosi ryzyko i koszty transportu do momentu dostarczenia towarów do burty statku w oznaczonym porcie nadania, jednak bez załadunku towarów na statek. Termin może być używany wyłącznie w odniesieniu do transportu morskiego oraz wodnego śródlądowego.

W najnowszych Incoterms 2020, warunek FAS wymaga od sprzedającego odprawy towarów do eksportu (w porównaniu z poprzednimi Incoterms, kupujący zorganizował odprawę eksportową).

FOB
Free on board (na statek)

FOB jest podobne do FAS, jednakże punktem przeniesienia kosztów i ryzyka za towar ze sprzedającego na kupującego jest moment przekroczenia burty statku przez towar. Sprzedający ponosi też koszty załadunku. Termin FOB może być używany wyłącznie w odniesieniu do transportu morskiego oraz wodnego śródlądowego.

FOB powinien być używany tylko do nieskonteneryzowanego transportu morskiego i żeglugi śródlądowej. Jednak jest nadal najczęściej - i nieprawidłowo - używanym terminem dla wszystkich środków transportu, pomimo ryzyka umownego, które może z tego wyniknąć (w tym trudności w sprawdzeniu towarów, jeśli są one zamknięte w kontenerze).

CFR
Cost & Freight (koszt i przewóz)

Sprzedawca pokrywa koszty transportu do portu docelowego, ryzyko za towar przekazane jest jednak kupującemu już przy załadunku na statek. Oznacza to, że sprzedający nie ponosi kosztów ubezpieczenia towarów (od momentu załadunku na statek w porcie nadania). Dostawa zostaje uznana za zrealizowaną w momencie załadunku towaru na statek przewoźnika wskazanego przez sprzedającego.

CFR powinien być używany tylko do nieskonteneryzowanego transportu morskiego i śródlądowego transportu wodnego. W przypadku wszystkich innych rodzajów transportu - i towarów w kontenerach - należy go zastąpić przez CPT, jak określono w krytycznej zmianie w Incoterms 2020.

CIF
Cost Insurance & Freights (koszt, ubezpieczenie i przewóz)

Incoterm CIF jest podobny do CFR. Jedyna różnica leży w dodatkowej opłacie za ubezpieczenie w trakcie transportu, którą ponosi sprzedawca.

Sprzedawca musi wykupić minimalny poziom ubezpieczenia zgodnie z klauzulą C Instytutu dotyczących ładunku. (Ten wymóg pozostaje niezmieniony w stosunku do Incoterms 2010.) W porcie przybycia sprzedawca musi przedstawić trzy kluczowe dokumenty - fakturę, polisę ubezpieczeniową i list przewozowy. Dokumenty te przedstawiają koszt, ubezpieczenie i przewóz CIF.

CPT
Cost paid to (przewóz opłacony do)

Sprzedawca opłaca transport do określonego miejsca przeznaczenia, ryzyko jednak przechodzi na kupującego w momencie przekazania towarów pierwszemu przewoźnikowi. Incoterms CPT jest odpowiednikiem CFR, nie musi jednak dotyczyć transportu morskiego.

CIP
Carriage & Insurance Paid (przewóz i ubezpieczenie opłacone)

CIP jest zasadniczo podobny do CPT. Sprzedający jest jednak zobowiązany do ubezpieczenia towaru w tranzycie i opłacenia samego transportu.

Sprzedający dokonuje odprawy towarów na eksport i dostarcza je do przewoźnika lub miejsca przeznaczenia zgodnie z instrukcją kupującego. Sprzedający ponosi koszty transportu rzeczy do wskazanego miejsca przeznaczenia. Ryzyko przechodzi na kupującego w określonym miejscu wysyłki.

W jednej z najważniejszych zmian Incoterms 2020 CIP wymaga od sprzedawcy wykupienia wyższego poziomu ubezpieczenia. Ten poziom ochrony jest odpowiedni dla towarów skonteneryzowanych: 110% wartości zamówienia (zgodnie z klauzulami Institute Cargo (A) Institute of London Underwriters). Wcześniej obowiązywała minimalna suma ubezpieczenia zgodnie z Instytutowymi Klauzulami Ładunkowymi (C).

DPU
Delivered at place unloaded (dostarczono na miejsce, rozładowano)

Wcześniej był znany jako Delivered at Terminal (DAT). Nazwa została zmieniona, ponieważ kupujący (lub sprzedawca) może chcieć określić miejsce dostawy, a nie terminal. Termin ten jest często używany w odniesieniu do kontenerów skonsolidowanych z wieloma odbiorcami. Jest to jedyny termin, który nakłada na sprzedawcę obowiązek rozładunku towaru.

Sprzedający pokrywa wszystkie koszty transportu (opłaty eksportowe i transport). Również w porcie docelowym sprzedawca płaci za rozładunek od przewoźnika i opłaty portowe. Bierze na siebie wszelkie ryzyko aż do przybycia do portu docelowego lub terminalu.

Kupujący jest odpowiedzialny za wszystkie koszty i ryzyko po rozładunku.

DAP
Delivered at place (dostarczone do miejsca)

W przypadku implementowania reguły DAP Incoterms towar musi zostać dostarczony do konkretnego miejsca. Strona sprzedająca odpowiada za dostarczenie towaru do ustalonego miejsca i o określonym czasie, natomiast odpowiedzialność rozładunku leży po stronie nabywcy. Obie strony nie są zobowiązane do zawarcia między sobą umowy ubezpieczenia towaru, jednak jest to zalecane.

DAP Incoterms stosuje się przy wykorzystaniu każdego rodzaju transportu. Można także implementować go przy zastosowaniu transportu multimodalnego, czyli łączącego parę rodzajów środków transportu. Od 2020 r. sprzedawca nie jest zobligowany do udostępnienia na prośbę kupującego informacji potrzebnych do uzyskania ubezpieczenia.

DDP
Delivered duty paid (dostarczone, cło opłacone)

Incoterm DDP określa warunki dostawy, w przypadku których wszystkie koszty i całe ryzyko związane z dostawą towarów jest ponoszone przez sprzedawcę. Sprzedawca opłaca również wszystkie cła i podatki, włącznie z tymi które powstają w kraju odbiorcy.

DDP nakłada maksymalne zobowiązania na sprzedającego i minimalne na kupującego. Kupujący nie ponosi żadnego ryzyka ani odpowiedzialności, dopóki towar nie znajdzie się w ostatecznym uzgodnionym miejscu. Jeśli sprzedawca nie ma dogłębnego zrozumienia zasad i przepisów w kraju kupującego, warunki DDP mogą stanowić znaczne ryzyko zarówno pod względem opóźnień, jak i nieprzewidzianych dodatkowych kosztów.

Więcej o Incoterms^® można przeczytać na oficjalnej stronie ICC - Międzynarodowej Izbie Handlowej (tylko wersja angielska), odpowiedzialnej za utworzenie Incoterms^®. ICC to działająca od 1919 r. organizacja pozarządowa przedsiębiorstw i izb przemysłowo-handlowych reprezentująca ponad 45 milionów firm z przeszło 100 krajów.

Przydatne mogą być również artykuły dostępne na stronie biznes.gov.pl, dotyczące zwiększenia bezpieczeństwa transakcji lub eksportu poza Unię Europejską, a także poradnik jak zawrzeć umowę z zagranicznym przedsiębiorcą PARP. Artykuły zawierają podstawowe i najbardziej przydatne informacje oraz odnośniki do innych zweryfikowanych stron, które oferują informacje na temat handlu zagranicznego.